جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه به بررسی چشم زخم و چگونگی و آثار و پیامدهای آن از دید آیات و روایات و کلام بزرگان آمده است.در مورد چشم زخم در قرآن مبحث مفصلی نیامده است بلکه چیزی که نظر مفسران را به خود جلب می کند در ابتدا شأن نزول آیه 51 سوره قلم می باشد که مفسران بر این اساس به تفسیر این آیه کریمه پرداخته اند.از این آیه برخی معنای چشم زخم را برداشت کرده اند. اما عده ای دیگر آن را معنایی کنایی و در حدشدت خشم تعبیر کرده اند. حتی معتقدند که این آیه دلالت بر تضاد رفتاری کفار دارد، یعنی از طرفی آنها با چشمهای خود به اعجاز نگاه می کنندو وقتی که قرآن برای آنها خوانده می شود مجذوب می شوند و پشت سر پیامبر می گویند که پیامبر مجنون است.و از طرف دیگر همچنین به نظر می رسد آیه ای که در سوره یوسف می باشد، وآیه 51 سوره قلم و آیه حسد (در معوذتین)نیز از جمله آیاتی است که برخی از آن به عنوان مصداق چشم زخم استفاده کرده اند. برخی مفسران از برخی آیات اجمالا به این نتیجه رسیده اند که به مسئله چشم زخم اشاره شده است.غیر از از قرآن منبع دیگری به عنوان روایات و احادیث در اختیار ما قرار دارد و برخی روایات مسئله چشم زخم را مورد اشاره قرار داده اند . بسیاری از دانشمندان امروزی هم معتقدند که برخی چشمها از یک نیروی مغناطیسی خاصی برخوردارند که می تواند مثل اشعه لیزر عمل کند. این مسئله هم از نظر علم و هم از نظر عقل قابل قبول است که نیروهای فوق العاده ای در برخی اعضای بدن هست که تأثیراتی اعمال می کند.از نگاه روایی نیز نه تنها منعی در این رابطه وجود ندارد، بلکه روایاتی وجود دارد که براساس آن می توان گفت مسئله چشم زخم تا حدی قابل قبول است، برای مثال واژه هایی مثل رقیه به معنای تعویذ و نوشتن دعاهایی برای چشم زخم وجود دارد.

چکیدهتدبّر در قرآن یک فرآیند است که از تلاوت آیات آغاز می‌شود و با تفکّر عمیق و ژرف‌اندیشی در معنا و مقاصد پیام‌های مفردات، آیات، سوره‌ها و کل قرآن، ادامه می‌یابد و با تعهد و التزام قلبی و عمل به مضامین آن‌ها ختم می‌گردد. تدبّر در قرآن کریم دارای مراتب چهارگانه‌ی عبارات، اشارات، لطایف و حقایق می‌باشد. قلمرو تدبر غیر معصوم فقط ظاهر الفاظ قرآن است که با تدبّر در این حیطه، متناسب با میزان تلاش فکری و صفای باطن خود قادر خواهد بود حداکثر، تا فهم مرتبه‌ی سوم صعود نماید. دسترسی به حقایق قرآن در انحصار خداوند و معلمان واقعی قرآن – معصومین علیهم السلام – است.تدبّر در قرآن، وظیفه‌ای همگانی است، ادای این تکلیف با موانعی به شرح زیر مواجه است:1-

قرآن کتاب هدایت است که از طرف خداوندبرای نشان دادن مسیر هدایت به انسان ها نازل شده است.برای دست یابی به محورها و اهداف سوره های قرآن، پی بردن به تناسب موجود بین آیات یک سوره، حائز اهمیتمی باشد. یکی از انواع تناسب، تناسب بین آیات یک سوره می باشد. این نوشتار نیز به بررسی تناسب بین آیات سوره مائده می پردازد.این سوره یکی از آخرین سوره های نازله بر پیامبر اکرم در دوره مدنی است که بسیاری از موضوعات مربوط به احکام فقهی و مسائل اهل کتاب و قوم بنی اسرائیل و مانند اینها در آن در کنار یکدیگر جمع شده اند. . در این میان حضور آیه اکمال دین، آیه ولایت و آیه تبلیغ در سیاق هایی ظاهرا غیر مرتبط با مضمون این آیات، گمانه عدم ارتباط مفاهیم آن ها را با سیاق آیات به وجود آورده است؛ در این پایان نامه ضمن ارائه تصویر همگون و به هم پیوسته از کل آیات سوره مائده، بیان می شود که آیات سه گانه مربوط به ولایت در آن با سیاق آن ها کاملا منطبق است.به منظور آشنایی بیشتر با این سوره و کشف تناسب بین آیات آن و در نهایت پی بردن به محور سوره، سه فصل در این پایان نامه ارائه شده است: فصل اول کلیات است که به تعریف تناسب، فایده ی علم مناسبات، انواع تناسب در قرآن کریم، نظریات قاعده شناخت مناسبت میان آیات یک سوره پرداخته است.فصل دوم با عنوان تناسب آیات اکمال دین، ولایت و تبلیغ با سیاق پیرامونی، به بررسی ارتباط هریک از آیات مطرح شده با آیات قبل و بعدش و آشکار ساختن تناسب آنها می پردازد.و در نهایت در فصل سوم که تحت عنوان ولایت، موضوع اصلی سوره مائده می باشدسخن از بررسی مناسبت بین آیات این سوره و اثبات موضوع ولایت به عنوان موضوع اصلی سوره به میان رفته است

یافته‏ها حاکی است که نظریه‏ی حرکت جوهری، از جمله ابتکارات اندیشه‏ی ملاصدرا است که برخلاف آراء ارسطو و ابن‏سینا که تغییر را تنها درچهار مقوله‏ی کم، کیف، أین(مکان) و وضع(موقعیت) ممکن می‏دانستند، بر تغییر در جوهر نیز اصرار می‏ورزد و به اثبات آن می‏پردازد. از مهم‏ترین مباحث مندرج در این پژوهش این است که بر اساس حرکت جوهری، نظام طبیعت، یکپارچه حرکت است و با شوق ذاتی به سمت غایت حرکت خویش، در تلاش و تکاپوست. انسان نیز به عنوان جزئی مهم در این نظام، در حرکتی به سمت کمال و غایت خویش ره می‏سپارد و موطن حرکت جوهری انسان، نفس اوست. نفس، از این منظر مورد توجه اکید ملاصدرا قرارگرفته است. تحقیق حاضر به این مسئله پرداخته است که با بررسی ویژگی‏های نظریه‏ی حرکت جوهری، دلالت‏های آن را در مباحث تربیتی بیابد.برای نیل به این منظور با استفاده از روش تحلیل و تفسیر مفهومی، نظریات متعدد صدرالمتألهین در زمینه‏ی هستی‏شناسی، معرفت‏شناسی و انسان‏شناسی مورد بررسی قرارگرفت و به سوالاتی در زمینه‏ی تعریف و وجود حرکت، تعریف و تبیین حرکت جوهری، بررسی دلالت‏ها و نتایج متافیزیکی حرکت در جوهر پرداخته شد و از دیگر مسائل مورد توجه این پژوهش، تبیین جایگاه انسان در نظام هستی و سرانجام بررسی دلالت‏های نظریه‏ی حرکت جوهری ملاصدرا برای نظام تربیتی بودند.نتایج حاصل از این پژوهش بر این مسئله تأکید دارد که سیر صعودی در تغییر و تحول موجودات عالم با توجه به نظریه حرکت جوهری، ضرورت وجود تربیت ویژه در سنین مختلف رشد و تغییر انسان را به دنبال خواهد داشت.همچنین اراده و آزادی انسان به عنوان ویژگی بارز او، تأثیر غیرقابل انکاری بر سعادت یا شقاوتش دارد. با توجه به اینکه طبق مفاهیم و اصول نظریه‏ی حرکت جوهری، انسان، قوه و استعداد پذیرش هر نوع تربیتی را دارد و هر صورتی را که برگزیند، ماهیت اصلی او را شکل می‏دهد، شناخت و معرفت صحیح، می‏تواند به این ویژگی خدادادی انسان، جهتی معنادار بخشد.

چکیدهیکی از موضوعاتی که در چند آیه قرآن مطرح شده، مسخ عده‌ای از انسان‌های عصیانگر و متمرد به صورت بوزینه و خوک است. برخی روایات اهل بیت نیز به توضیح این مسئله پرداخته است. تبیین حقیقت این مسأله؛ می‌تواند نقش موثری در بازدارندگی انسان از ارتکاب گناه ایفا کند. در این تحقیق نویسنده با تکیه بر آیات و روایات و توصیف و تحلیل دو دیدگاه مسخ جسمی و روحی؛ نشان داده است که دلایل واضحی حکایت از مسخ جسمی دارد. و همین‌طور در این موضوع مورد تحلیل و تبیین قرار گرفته که مسخ مبتنی بر علت‌های مختلفی بوده و صید ماهی، علت پایانی و جزء اخیر آن به حساب می‌آمده است. همچنین روشن کرده‌ است که: 1. برخی عذاب‌های الهی، به ویژه مسأله مسخ، صرف یک رویداد تاریخی تمام شده نیست، بلکه سنت و قانون حاکم بر نظام آفرینش است و در صورت فراهم شدن همه علت‌ها، زمینه‌ها و شرایط تکرار آن موضوعیت می‌یابد. 2. آنان که در جریان روز شنبه مسخ ‌شدند، پس از مدت کوتاهی به هلاکت رسیدند و زاد و ولدی نداشتند تا تصور شود بوزینه‌‌ها و خوک‌هایی که اکنون وجود دارند، از نژاد آنان باشند. 3. از روایات استنباط می‌شود که عده‌ای از انسان‌ها در روز قیامت مسخ می‌شوند و در قالب حیوانات محشور می‌گردند. 4. مسخ با مسأله مبتنی بر عدم بازگشت موجود کمال یافته و از قوه به فعل رسیده، به عقب؛ که در فلسفه به اثبات رسیده؛ مغایرت و ناسازگاری ندارد، بلکه کاملا با آن همخوان و هماهنگ است. 5. مسخ را می‌توان حادثه‌ای خارق العاده(مانند دیگر معجزات الهی) تلقی کرد که نافی قانون علیت هم نیستند.

فرااخلاق یکی از اساسیترین شاخه های فلسفه اخلاق است که با ارائه الگوهای متفاوت اخلاقی سعی در تبیین زندگی بهتر برای بشر دارد. لذا این پایان نامه به آثار دو فیلسوف مطرح در علم اخلاق پرداخته شده که دارای گرایش های متفاوت فلسفی بوده اند. خواجه از پیروان مشاء و فیض از شارحان حکمت متعالیه است. البته در این جستار به دنبال ارائه الگو فرااخلاق پذیرفته شده در نزد این دو فیلسوف بر اساس فصول( معنا شناختی، هستی شناختی و نیز انسان شناختی) بررسی شده است که با تمام نقاط اختلافی که در این فصل دارند اما با داشتن نوع جهان بینی خاص هردو الگو ارائه شده توسط ایشان عقلانیت اخلاقی است.

چکیدهرویکرد مولانا و مایستر اکهارت به مسئله انسان و سیر کمالی او متاثر از نگاه ذو مراتبی به حقایق هستی اعم از خدا و انسان است . انسان موجودی است دارای ساحت های ظاهری و باطنی که هرکدام منعکس کننده بخشی از حقیقت پنهان اوست .بنابراین کمال و سقوط او نیز با توجه به این سلسه مراتب وجودی او معنا می شود .اگرچه این دو عارف متعلق به دو سنت عرفانی جدا از یکدیگر بوده اند و تاثیر سنت های دینی شان در تعالیم عرفانی آنها منعکس شده ، امّا رویکرد عرفانی آنها به انسان و بویژه کمال و سقوط او از وجوه تشابه و تفاوت معناداری برخوردار است. از این جهت نگاه تطبیقی به مسئله کمال و سقوط در آموزه های این دو عارف ، هم از جهت مقایسه دو سنت عرفانی اسلام و مسیحیت بطور اعم و هم تحلیل و مقایسه نگاه عرفانی این دو عارف بطور اخص به مسئله مذکور ، قابل توجه می باشد. در این رساله مسئله کمال و سقوط انسان در دو مرحله اصلی که مشتمل بر مراحل فرعی تری است و همه مراحل با یکدیگر ارتباط متقابل دارند ، مطرح شده است .در مرحله اول که نقش معرفت و شناخت در کمال و سقوط انسان است ، این مسئله در سه سطح حسی ، عقلی و شهودی مطرح شده است. محدودیت و عدم توانایی معرفت حسی در درک حقیقت مستلزم گذر کردن از این مرحله و رسیدن به حواس باطنی است ، علاوه بر این گرفتار شدن انسان در دایره ی تنگ عقل جزیی در مرحله شناخت عقلی نیز مانع رسیدن انسان به مرتبه ی عقل کلی است ، که از محدودیت های عقل جزیی به دور است.آنچه می تواند مکمل این دو مرحله شود ، رسیدن به معرفت شهودی از حقیقت و درک بی واسطه آن است . رسیدن به این مرحله مستلزم از بین بردن موانع ارتباط برقرار کردن با حقیقت الهی خویشتن و رسیدن به خودشناسی حقیقی است، که در تعالیم عرفانی آنها این مسئله بسیار با اهمیت و برجسته است . رسیدن به این مرحله از کمال نیز مستلزم عبور کردن از موانعی است کهگاهی از سنخ دانستنی های کاذب و گاهی از سنخ بیماری های اخلاقی ، تعلقات عاطفی و عدم برخورداری از عنایت خداوند و رهبری معنوی است.رویکرد مولانا و اکهارت در معرفی و سلوک در این مراحل،برای رسیدن به کمال و رها شدن از سقوط معنوی، با تاکید بر عشق در تعالیم مولانا و وارستگی در تعالیم اکهارت قابل بررسی است.کلمات کلیدی: مولوی ، اکهارت ،خودشناسی،عشق،وارستگی،عقل،شهود،کمال،اخلاق

در فصل اول که مربوط به کلیات مباحث می باشد عناوینی چون : ضرورت موضوع، هدف و انگیزه، تعریف و اقسام نظم بیان و همچنین براهین دیگری که در مورد خداشناسی وجود دارد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. فصل دوم که مربوط به گذا اجمالی به تاریخچه برهان نظم می باشد. فصفل سوم که عهده دار تقریر برهان نظم می باشد در این فصل به انواع تقریرات مورد ارزیابی قرار گرفته ، تفاوتها، نتایج و استدلالهای هر تقریر بیان گردیده است. فصل چهارم که اشکالات در آن مطرح گردیده به مهم ترین اشکالات که در مورد برهان نظم وجود دارد پرداخته شد. در فصل پنجم این رساله به عنوان شاهد موضوع، به نمونه های از نظم در عالم اشاره گردیده است. ششمین فصل این پایان نامه اختصاص دارد به نوع نگاه کتاب و سنت به این برهان و اینکه چگونه آیات و روایات از نظم حاکم بر جهان در ابعاد مختل به پدیدآورنده این نظم استدلال می کند.

معاد از اصلی ترین بحث‌های مطرح شده در قرآن است. آیات بسیاری از این کتاب مقدس به امر معاد و مطالب مربوط به آن اختصاص دارد.به طوری‌که بیش از یک سوم آیات قرآن در مورد مسائل مربوط به معاد است. از شیوه های قرآن برای مطرح کردن مسائل قیامت، آوردن آیاتی است که موجب تشویق و ترغیب افراد برای رسیدن به درجات عالی بهشت و در مقابل آن انذار افراد، برای خودداری از انجام اعمال ناپسند و جلوگیری از رسیدن افراد، به درکات دوزخ است .در قرآن بسیاری از آیات مطرح شده مربوط به اوضاع و احوال بهشتیان و جهنمیان و وصف بهشت و جهنم است. همچنین برای بهشتیان درجات متفاوتی ذکر شده است و معیار رسیدن به این درجات، داشتن ایمان و عمل صالح است، در مقابل، برای جهنم نیز درکات متفاوتی ذکر شده است، که وجود رذایل اخلاقی و اعمال بد،موجب تقسیم بندی مجرمان در طبقات مختلف جهنم می‌شود.در یک تقسیم بندیمی توان مراتب بهشت و جهنم را به دو دسته تقسیم کرد: 1- مراتبی که در قرآن و روایات مستقیماً در مورد آن صحبت شده است.2- مراتبی که فقط اشاراتی در قرآن و روایات نسبت به آن‌ها شده است‌ و این مراتب در بین درجات بهشت و طبقات جهنم جای دارند. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و وصف مراتب بهشتی و درکاتی که برای جهنم در قرآن و روایات ذکر شده است،می‌باشد. البته ذکر این نکته لازم است که محوریت با مراتبی است که در قرآن و روایات مستقیماً در مورد آن صحبت شده است.در این پژوهش سعی شده است تا اوصافی که در مورد مراتب بهشت و جهنم در قرآن و روایات بیان شده است، مورد بررسی قرار گیرد. خداوند بخش مهمی از وقایع قیامت را در قالب آیات بهشتی و دوزخی بیان کرده است با تجزیه و تحلیل این آیات می توان به دید‌ بهتر و وسیع‌تری در مورد مراتب بهشت و جهنم دست یافت. این پژوهش از نوع پژوهش‌های بنیادی است و به روش شناسایی آیات و فقه‌الشناسی احادیث با استفاده از متون تفسیری و روایی به وصف مراتب بهشت و جهنم پرداخته است.

چکیده:هدف الهی گسترش عقیده‌ی توحیدی در تمام جهان و همچنین حاکمیت صالحان است. بر این اساس اتمام حجت بر خلایق ضروری است، از این نظر که خداوند حکیم و عادل است، کیفر و عقاب نیز بدون اتمام حجت با صفات الهی منطبق نیست. این درحالی است که شیطان دائما سپاه خود را تحریک می‌کند تا فرزند آدم را به تباهی کشاند و باطل را به ریشه‌اش برساند. هدف از این تحقیق بررسی لزوم اتمام حجت بر مردم به عنوان یکی از حقوق بندگان است. پس از آن چگونگی اتمام حجت مهدوی عج در حکومت جهانی (با توجه به فضای حاکم بر جامعه‌ی قبل از ظهور) است. و نیز بررسی رویکرد عمومی مردم و بویژه اهل کتاب به اتمام حجت مهدوی عج در پرتو فراگیری تعالیم قرآن و اسلام می‌باشد. درباره‌ی حکومت جهانی امام زمان عج کارهای بسیاری صورت گرفته است، اما به نظر می‌رسد که به مسئله‌ جایگاه و چگونگی اتمام حجت در آن دولت جهانی کمتر توجه شده است. از این رو در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به این مهم پرداخته شده است. تا از این طریق مشخص گردد خداوند وجود امام راستین در زمین را حق بندگان خود می‌داند، و تا هنگامی که نفس آنان بر تمایلات خود شتاب می‌کند بهانه‌ای بر طغیان الهی نداشته باشند.کلید واژه‌ها: اتمام حجت، حاکمیت، مهدوی، قرآن، امامت، عدال